Czym jest stowarzyszenie i jakie daje korzyści?
Motorem działania stowarzyszenia są jego członkowie. Często jest to grupa przyjaciół, którzy postanowili „coś” razem zrobić (np. zorganizować konkurs ), bądź też osoby, którym „coś” przeszkadza i chcą to zmienić. Na początku można prowadzić działalność społeczną jako grupa nieformalna. Jednakże sformalizowanie działalności, znacznie ułatwia prowadzenie pewnych działań.
Podstawowe cechy każdego stowarzyszenia to:
- dobrowolność – oznacza swobodę tworzenia stowarzyszeń, dobrowolność przystępowania i występowania członków – nikt nie może nas zmusić do bycia członkiem stowarzyszenia,
- samorządność – to niezależność wobec podmiotów zewnętrznych i swoboda ustalania norm oraz reguł wewnętrznych,
- trwałość – oznacza, że istnieje ono niezależnie od konkretnego składu osobowego swoich członków (pod warunkiem, że będzie ich co najmniej 15 w stowarzyszeniu zarejestrowanym lub 3, jeśli jest to stowarzyszenie zwykłe),
- niezarobkowy cel – oznacza, że celem stowarzyszenia nie jest przysparzanie członkom korzyści majątkowych (nie można podzielić majątku stowarzyszenia pomiędzy członków).
W uproszczeniu stowarzyszenia można podzielić na:
- stowarzyszenia zwykłe,
- stowarzyszenia zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS),
- związki stowarzyszeń,
- kluby sportowe, tzw. stowarzyszenia kultury fizycznej, które działają na podstawie odrębnej ustawy.
Stowarzyszenie zarejestrowane w KRS może:
- przyjmować darowizny, spadki, zapisy, otrzymywać dotacje, korzystać z ofiarności publicznej,
- podejmować finansową współpracę z administracją publiczną i biznesem,
- zawierać umowy na realizację zadań publicznych,
- prowadzić działalność gospodarczą,
- łączyć się w związki stowarzyszeń,
- zrzeszać osoby prawne,
- powoływać oddziały terenowe,
- ubiegać się o status organizacji pożytku publicznego.
Stowarzyszenie zwykłe stanowi uproszczoną formę stowarzyszenia. Najważniejszą różnicą jest to, że nie posiada ono osobowości prawnej.
Podstawowe różnice między stowarzyszeniami zarejestrowanymi w KRS i zwykłymi:
- do założenia stowarzyszenia zarejestrowanego potrzebnych jest co najmniej 15 osób (w stowarzyszeniu zwykłym wystarczą 3 osoby),
- działalność w oparciu o statut,
- bardziej złożona struktura organizacyjna,
- bardziej zawiłe (i płatne) formalności rejestracyjne,
- osobowość prawna,
- możliwość korzystania z różnych źródeł finansowania (nie tylko ze składek członkowskich, ale także np. dotacji), możliwość prowadzenia działalności gospodarczej.
Stowarzyszenie zwykłe nie może:
- powoływać jednostek terenowych,
- łączyć się w związki stowarzyszeń,
- zrzeszać osób prawnych,
- prowadzić działalności gospodarczej,
- przyjmować spadków, darowizn, dotacji,
- korzystać z ofiarności publicznej, tego rodzaju stowarzyszenie działa tylko ze składek członkowskich.
Kto może założyć stowarzyszenie?
Stowarzyszenie może założyć obywatel polski:
- mający pełną zdolność do czynności prawnych (np. powyżej 18 roku życia, nie ubezwłasnowolniony),
- nie pozbawiony przez sąd praw publicznych np. prawa wyborczego.
Kto może być członkiem stowarzyszenia?
Członkiem stowarzyszenia może być:
1. obywatel polski:
- pełnoletni,
- małoletni w wieku od 16 do 18 lat, przy czym nie mogą stanowić większości w zarządzie stowarzyszenia,
- małoletni poniżej 16 lat, za zgodą swoich przedstawicieli (rodziców lub opiekunów) jednak bez prawa udziału w głosowaniu:
- na walnym zgromadzeniu,
- przy wyborach do władz stowarzyszenia,
- nie mogą również kandydować do władz stowarzyszenia,
2. cudzoziemcy:
- mający miejsce zamieszkania na terenie Polski,
- nie mający miejsca zamieszkania na terenie Polski pod warunkiem, że statut danego stowarzyszenia dopuszcza taką możliwość.
