Baranów Sandomierski – Miasto Baranów Sandomierski według Jana Długosza, istniało już w  XII wieku. W 1354 roku osada otrzymała prawa miejskie. Baranów należał do Baranowskich, Kurozwęckich herbu „Poraj”, wielkopolskich Górków, a od 1569 roku do Rafała Leszczyńskiego. Rafał i Andrzej Leszczyńscy wznoszą majestatyczną rezydencję, oraz kościół pw. Ścięcia Św. Jana Chrzciciela. Baranów słynął z handlu zbożem, wyrobu sukna i jako ośrodek kalwinizmu. Po  Leszczyńskich od 1677 roku Baranowem władali Wiśniowieccy, Lubomirscy, Sanguszkowie, Izabella Małachowska, Józef Potocki, Krasiccy i Dolańscy.
W czasie II wojny światowej Baranów Sandomierski położony przy historycznej przeprawie przez Wisłę stanowił centrum przyczółka baranowskiego, tak dla wycofujących się w 1939 roku wojsk Armii „Kraków”, jak i dla oddziałów Armii Radzieckiej w 1944 roku.

Zamek zwany „Małym Wawelem” jedna z najpiękniejszych rezydencji manierystycznych w Polsce. Formę tę zamek uzyskał w latach 1591—1606  autorem projektu rozbudowy dotychczasowej rezydencji Andrzeja Leszczyńskiego,  wojewody poznańskiego, był Santi Gucci kierownik królewskich warsztatów kamieniarskich w Pińczowie.

Zamek wzniesiony w typie  „ palazzo in forteca” stanowi czworobok ujętych narożnymi  basztami skrzydeł otaczających prostokątny arkadowy dziedziniec. Dwie kondygnacje kolumnowych arkad wspartych na ozdobionych maszkaronami cokołach i dwubiegowa reprezentacyjna  klatka schodowa z dziedzińca należą do najznakomitszych dzieł Santi Gucciego.

Na zlecenie Lubomirskich,  Tylman z  Gameren dobudowuje od strony zachodniej dodatkowy trakt zwany galerią tylmanowską. Wnętrze zdobią m.in. sztukaterie –dzieło Jana Baptysty Falconiego, liczne polichromie, obrazy i dzieła rzemiosła artystycznego. Po zniszczeniach II wojny światowej i kilkunastu lat powojennych poddano zamek w latach 60 tych XX wieku gruntownej restauracji.

Kościół parafialny pw. Ścięcia Św. Jana Chrzciciela  wzniesiony w 1607 roku, późnorenesansowy, przekształcony na zbiór kalwiński (na krótko) przez Leszczyńskich, którzy także założyli w Baranowie drukarnię. W kościele zachowały się : późnorenesansowa  chrzcielnica i dwa portale, barokowe ołtarze i XVIII wieczna kopia obrazu Rafaela –Święta Rodzina.

Podmiot publikujący
Gmina Baranów Sandomierski
Osoba publikująca
Magdalena Pluta
Osoba aktualizująca
Magdalena Pluta
Data wytworzenia
24.10.2022
Data publikacji
24.10.2022
Data modyfikacji
25.10.2022