Spalanie śmieci jest źródłem zanieczyszczeń, które są szkodliwe dla ludzi i środowiska naturalnego. Substancje, które wydzielają się w trakcie spalania śmieci w niskich temperaturach są groźne dla zdrowia i życia. Szczególnie niebezpieczne dla zdrowia jest spalanie odpadów z tworzyw sztucznych np. butelek typu PET, worków foliowych, a także opakowań po sokach, mleku, odpadów z gumy, lakierowanego drewna, mebli.
Prawo jasno określa czego nie wolno spalać w piecach i domowych kotłowniach:
- plastikowych pojemników i butelek po napojach;
- zużytych opon;
- innych odpadów z gumy;
- przedmiotów z tworzyw sztucznych;
- elementów drewnianych pokrytych lakierem;
- sztucznej skóry;
- opakowań po farbach i lakierach;
- pozostałości farb i lakierów;
- plastikowych toreb z polityenu;
- papieru bielonego związkami chloru z nadrukiem farb kolorowych.
W gospodarstwach domowych można spalać tylko – poza opałem:
- papier, tekturę i drewno;
- opakowania z papieru, tektury i drewna;
- odpady z gospodarki leśnej, ale nie chemikalia i opakowania z tworzyw sztucznych;
- odpady kory i korka;
- trociny, wióry i ścinki;
- mechanicznie wydzielone odrzuty z przeróbki makulatury.
W trakcie spalania śmieci w domowych piecach, w niskiej temperaturze (200-500˚C) do atmosfery trafiają między innymi:
- tlenek węgla (CO);
- nieorganiczne związki chloru (HCL);
- nieorganiczne związki fluoru (HF);
- tlenki azotu (NOx);
- dwutlenek siarki (SO2);
- metale ciężkie zaliczane do klasy I (kadm, rtęć, tytan), II (arsen, kobalt, nikiel, selen), III (ołów, chrom).
Dwutlenek siarki (SO2) powoduje u ludzi trudności w oddychaniu, a u roślin zanik chlorofilu (obumieranie liści). Jest przyczyną powstawania siarczanów i kwasu siarkowego, co prowadzi do suchych i mokrych opadów kwaśnych deszczy. Odkładając się w glebie powoduje jej zakwaszenie i zasolenie.
Tlenki azotu (NOx) mogą być przyczyną zapalenia płuc i bronchitu. U roślin powodują uszkodzenia liści. W powietrzu tworzą kwas azotowy, który odkładając się w glebie podwyższa ich zawartość w produktach roślinnych.
Tlenek węgla (CO) jest trujący dla ludzi i zwierząt. Wiąże czerwone ciałka krwi, utrudniając transport tlenu. Oddziałuje także na centralny układ nerwowy. Pył odkładając się w glebie powoduje szkodliwe dla zdrowia człowieka zanieczyszczenie roślin metalami ciężkimi. Przyspiesza powstawanie trójtlenku siarki (SO3), który w powietrzu atmosferycznym tworzy z parą wodną aerozol kwasu siarkowego.
W wyniku samorzutnych reakcji chemicznych z emitowanych pyłów zawierających węgiel organiczny i nieorganiczne chlorki, w obecności metali ciężkich (głównie miedzi) jako katalizatora oraz tlenu i pary wodnej z powietrza, powstają szczególnie groźne związki zwane dioksynami i furanami. Należą one do grupy związków kancerogennych, czyli rakotwórczych, a powstają jako produkty uboczne spalania różnych odpadów. Dioksyny to najbardziej szkodliwe substancje, jakie zidentyfikowano w środowisku. Dioksyny są 10 tysięcy razy bardziej trujące od cyjanku potasu!
„Kto, wbrew przepisowi art. 155, termicznie przekształca odpady poza spalarnią odpadów lub współspalarnią odpadów podlega karze aresztu albo grzywny.”
Kara może wynieść nawet 5.000 zł.
(art. 191 ustawy o odpadach – Dz. U. z 2018r., poz. 992, ze zm.)