11 lipca 2025 roku po raz pierwszy obchodzony jest Narodowy Dzień Pamięci o Polakach – Ofiarach Ludobójstwa dokonanego przez OUN i UPA na ziemiach wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej. Święto to zostało ustanowione ustawą z 4 czerwca 2025 r. (Dz.U. z 2025 r., poz. 891), w której podkreślono, że „męczeńska śmierć z powodu przynależności do narodu polskiego zasługuje na pamięć w formie dnia wyróżnianego corocznie przez państwo polskie, w którym ofiarom będzie oddawany hołd”.
W treści ustawy przypomniano, że w latach 1939–1946 nacjonaliści ukraińscy z Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN), Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) oraz innych ukraińskich formacji nacjonalistycznych działających na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej (w województwach: wołyńskim, tarnopolskim, stanisławowskim, lwowskim, poleskim), jak również na terenach obecnych województw lubelskiego i podkarpackiego, dokonali zbrodni ludobójstwa na ludności polskiej.
Z rąk ukraińskich nacjonalistów zamordowano ponad 100 tysięcy Polaków, głównie mieszkańców wsi. Zniszczono ich dobytek, a setki tysięcy osób zmuszono do opuszczenia Kresów Wschodnich. Największe nasilenie tych zbrodni miało miejsce w lipcu 1943 roku. Szczególnie dramatycznym dniem był 11 lipca 1943 r., gdy w około stu miejscowościach dokonano masowych mordów na Polakach – data ta stała się symbolicznym dniem hekatomby.
Do tej pory, zgodnie z uchwałą Sejmu RP z 22 lipca 2016 roku, dzień 11 lipca obchodzony był jako Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej.
W świetle prawa międzynarodowego zbrodnie te są kwalifikowane jako ludobójstwo. Zgodnie z najnowszymi ustaleniami polskich badaczy, w latach 1939–1947 zginęło z rąk ukraińskich nacjonalistów ponad 120 tysięcy obywateli Kresów Wschodnich II RP: około 60 tysięcy na Wołyniu oraz co najmniej 60 tysięcy w Małopolsce Wschodniej (województwa: lwowskie, stanisławowskie, tarnopolskie), na Polesiu i na Lubelszczyźnie. Podkreślenia wymaga fakt, że tereny, na których w latach 1943–1945 dokonano masowych zbrodni na obywatelach polskich, znajdowały się wówczas pod jurysdykcją niemieckich władz okupacyjnych.
źródło: https://ipn.gov.pl/pl/